نگاهی به آمارهای منتشره نشان میدهد که بیش از 100هزار راننده تاکسیهای شهری، اتوبوسهای شرکت واحد و راهبران قطارهای مترو جابهجایی بیش از 10میلیون مسافر درون شهری را بر عهده دارند. 26آذر گرچه مناسبتی برای گرامیداشت دستاندرکاران این صنعت و حامیان آن است اما یکی از بزرگترین چالشهای کلانشهرهای کشور و شهروندان آن، موضوع حملونقل عمومی است. محدودیتها و مشکلات ناشی از کاستیها و کمبودهای یک ناوگان حملونقلی پایا و پویا و در عین حال اثربخش و جذاب، ضرورت ایجاد شبکهای پیشرفته و مؤثر در ناوگان حملونقل شهری را اجتنابناپذیر ساخته است.
کلانشهر تهران بهدلیل تراکم بالا و تحرک زیاد شهروندان و خودروها و استقرار انواع کاربریهای شهری و فضاهای عمومی دارای تقاضای سفرهای درونشهری قابل توجهی است. البته موضوع ترافیک که ازدیاد مصرف سوخت و افزایش آلودگیهای زیستمحیطی و نیز اتلاف وقت و هدررفت سرمایههای مادی و معنوی مردم ازجمله آثار و پیامدهای آن است، به دغدغه شماره یک مسئولان شهری تهران و به دلمشغولی نخست شهروندان تهرانی تبدیل شده است.
سیدجعفر تشکری هاشمی معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران در اینباره گفت: ترافیک، مشکل مشترک مردم و مسئولان مدیریت شهری است و ما میکوشیم با احداث و توسعه شبکههای حملونقل عمومی، ایجاد و گسترش شبکههای حملونقل غیرموتوری (پاک) و اجرا و تجهیز سامانههای هوشمند حملونقل و ترافیک را مورد توجه قرار دهیم. همچنین موضوع مدیریت تقاضای سفر بهمنظور کاهش و کنترل سفرهای درون شهری را در دستور کار قرار دادهایم.
نگاه برنامهریزانه در صنعت حملونقل شهر در حالی است که معضلات حملونقل عمومی شامل تحریمهای داخلی و خارجی میشود. در بخش داخلی، بخش اعظم یارانههای اتوبوسرانی و مترو از ابتدای سالجاری توسط دولت بلوکه شده و تنها 26میلیارد تومان از 200میلیارد تومان تعیینشده توسط قانون با گذشت 9ماه از سال پرداخت شده است. همچنین در بخش عمرانی مترو دو هزار میلیارد تومان باید به حملونقل زیر زمینی اختصاص یابد که هنوز ریالی از آن پرداخت نشده و طبق گفته مسئولان دولتی هیچ عزمی برای پرداخت آن به شهرداری تهران وجود ندارد. در بخش اتوبوسرانی نیز هنوز دو هزار اتوبوس وعده داده شده دولتی به شهرداری تحویل نشده است.
از طرفی دولت با تعویق در پرداختها و عدماجرای قانون، ضرر معتنابهی به صنعت حملونقل عمومی پایتخت وارد کرده است. با تغییر قیمت ارز و کمبودها در تهیه لوازم صنعت حملونقل پایتخت، ضرر هنگفتی بابت تهیه مواد مورد نیاز این بخش به شهرداری و مردم تهران وارد شده و هر روز بر صفرهای آن افزوده میشود.
در چنین شرایطی اما شاهد توسعه روزافزون سیستمهای حملونقل عمومی ازجمله مترو و اتوبوسرانی بهویژه اتوبوسهای تندرو (BRT) و سیستمهای مکمل مانند تاکسیرانی هستیم که بهصورت شبانه روزی در تهران مشغول به فعالیت هستند. فعالیت 24ساعته این سیستمها، علاوه بر افزایش سهم حملونقل عمومی به 60درصد از مجموع سفرهای درونشهری، منجر به کاهش و کنترل بخشی از مسائل و مشکلات ترافیکی موجود نیز شده است. شهرداری تهران با استفاده از متمم بودجه سال 91، تلاش کرده بخشی از کم کاریهای دولتی را جبران کند تا ضرری متوجه استفادهکنندگان میلیونی از مترو و اتوبوس نشود. همچنین روزانه 2.5میلیون نفر جمعیت شهر از تاکسی استفاده میکنند که بخش قابل توجه آنها از معضل فرسودگی رنج میبرند.
در بخش حملونقل عمومی، اجرای پروژهها و راهبری سامانهها بر عهده مجموعه مترو، اتوبوسرانی و تاکسیرانی است و در بخش حملونقل منطقهای نیز بهصورت ماتریسی معاونتهای حملونقل و ترافیک شهرداری 22منطقه برنامهریزیهای خود را با توجه به سیاستگذاریهای این حوزه مشخص و راهبری میکنند.
بهرغم کارشکنیها اما چشمانداز حملونقل شهری تهران، روشن پیشبینی میشود و حملونقلی پیشرفته و مطابق با استانداردهای روز بینالمللی برای این کلانشهر ترسیم شده است. توسعه و افزایش مطلوب سیستم یکپارچه حملونقل عمومی با محوریت توسعه خطوط مترو و بیآر تی، توسعه سیستمهای حملونقل هوشمند، توسعه حملونقل غیرموتوری با محوریت توسعه مسیرهای دوچرخهسواری و پیاده روی و آموزش و ارتقای فرهنگ ترافیک، ازجمله اهداف حملونقل آینده شهراست.